درمان مشکلات ادراری در زنان : در هر برهه از زندگی ممکن است ما تجربههای ناگواری داشته باشیم و خطرات زیادی تحت عنوان بیماری سلامتی ما را تهدید کنند. با در نظر داشتن بدن خود و بررسی به دقت رفتار میتوانیم همیشه از این خطرات احتمالی جلوگیری کرد یا به سادگی در جریان اختلالات قرار گرفت و با مراجعه به موقع به پزشک از جدیت آن کاست. یکی از چیزهایی که باید به آن توجه بسیار داشت، خصوصا در بانوان ادرار و مجاری ادرار است. بسیاری از نشانههای بیماریهای زنان یا داخلی را به راحتی میتوان با دقت در تغییر حالت، عادت، رنگ و بوی ادرار یافت. بنابراین در ادامه به چند تغییر در عادتهای ادراری که نشانهای بزرگ و گواه اتفاقات دیگری در بدن هستند اشاره میکنیم.
سوزش ادرار : زمانی که ادرار به سختی دفع میشود و همراه با درد یا سوزش است به طور قطع میتوان آن را نشانهای بارز از وجود عفونت در مجاری ادراری دانست. در این صورت غالبا با سایر علائم مانند تکرر ادرار یا دفع ناقص و قطرهای همراه خواهد بود. با این همه میتوان در قالب بیماران، بیماریهای زمینهای دیگری را نیز مشاهده کرد، نظیر: عفونتهایی در خانمها، بیماریهای اعصاب در ناحیه لگن، مثانه و نیز دفع سنگ ادرار. به طور کلی در اکثر موارد این بیماریها با تشخیص به موقع به راحتی و به وسیله تجویز دارو قابل درمان هستند. به جز بیماری نادری به اسم التهاب مثانه که در ادامه در مورد آن توضیح خواهیم داد.
محتوا
وجود خون در ادرار یا هماچوری
وجود خون در ادرار را هماچوری مینامند. این اختلال از موارد شایعی است که در دستگاههای ادراری هم زنان وهم مردان پیش میآید. خون گاهی به صورت رقیق در ادرار حل شده و باعث تغییر رنگ آن میشود یا حتی گاهی به قدری غلیظ است که با دفع لخته در ادرار همراه میشود. اما ممکن است گاهی تنها در آزمایشگاه و با بررسیهای میکروسکوپی قابل مشاهده باشد. بنابراین از نوع بیماریهایی است که فرد باید با دقت آن را بررسی کرده و با پزشک در میان بگذارد. غالبا اگر این مشکل با سوزش ادرار همراه شود خبر از عفونت مجاری ادراری میدهد و اکثرا با تجویز دارو قابل حل است. در غیر این صورت مشکلات جدیتری وجود دارد که یکی از آنها وجود تومور یا سرطان مثانه میباشد.
که ممکن است به کلیه صادر شود و سپس سایر مجاری ادراری یا در مردان پروستات را نیز با این تومور درگیر کند. که در این صورت لازم است به اورولوژیست مراجعه شود. از سایر مشکلات ادراری در زنان با نشانه خون در ادرار میتوان به نسج کلیه با همراهی مشکلات داخلی اشاره کرد که بیش از ۵۰% موارد را در بر میگیرد. نسج کلیه یا بیماریهای بافت پارانشیمی میتوانند به علت مصرف بیش از حد یا دائمی انواع داروها مانند مسکنها و آنتی بیوتیکها اتفاق بیفتد.
یا از دیگر عوامل آن میتوان به کاهش خود ایمنی کلیهها و در پی آن صدمه دیدن بافتها اشاره کرد. در اغلب این موارد خون در ادرار با نشانه دیگری همراه نیست. به طور خلاصه خون در ادرار به یک مشکل خوش خیم اشاره میکند و اگر در اسرع وقت متوجه آن باشند و پیگیری شود به راحتی قابل حل میباشد اما چون این مشکل جزء اختلالاتی قرار میگیرد که به مرور زمان فاجعه پیش میآورند بهتر است به سرعت شناسایی و رسیدگی شود.
دفع پروتئین در ادرار
این اختلال که به آن پروتئینوری می گویند، مانند اختلال دفع خون در ادرار میتواند نشانهای از بیماریهای مهم در دیگر دستگاههای دخیل ادراری بدن باشد. مجموعه وسیعی از فعالیتهای سنگین بدنی مانند: ورزشهای پر فشار و یا بیماریهای بافت کلیوی که در نهایت منجر به نارسایی کلیه میشوند و عفونتهای ادراری از مهمترین دلایل دفع پروتئین در ادرار است. از علائم این اختلال میتوان گفت که بیمارها عموما به طور همزمان در اطراف چشمها یا دیگر اندامهای بدنشان شاهد تورم هستند. اما تورم پاها به تنهایی بیماری کلیوی نخواهد بود.
تکرر ادرار (مثانه پر کار)
این اختلال از دسته اختلالات شایع میباشد. ممکن است در مواردی یک بیماری یا وسواس ذهنی به حساب میآید که با رفع آن از لحاظ روانی مشکل از بین خواهد رفت. در واقع این ناراحتی میتواند ناشی از اضطراب باشد. این مشکل در کودکان، نوجوانان و زنان بسیار شایع است. تکرر ادرار در خانم ها جزو مشکلات شایع است که به دلیل ضعیف شدن اعصاب مربوط به خروجی مجرای ادرار و مثانه ممکن است اتفاق بیفتد. این مشکل گاها ناشی از آتروفی دستگاه تناسلی نیز می باشد که با مراجعه به پزشک و بررسی علل ها قابل درمان است.
کاهش حجم ادرار
اکثرا این مشکل زمانی که فرد مایعات کمی در روز مصرف میکند طبیعی است. با این حال دفع کمتر از ۵۰۰ سی سی در روز نیاز به آزمایش دارد. در مواردی این اختلال اشاره به انسداد شدید دستگاه ادراری یا نارسایی کلیه اشاره دارد. در صورت انسداد باید منتظر برآمدگی و درد ناحیه زیر شکم بود. گاهی نیز این اختلال در صورت وجود سنگ ادراری پیش میآید که با درد همراه است و از دیگر پیامدهای آن ادرار به صورت قطرهای میباشد.
مشکلات ادراری در زنان شب ادراری
این بیماری غالبا زمینهی ارثی دارد اما می تواند پیامد بیماریهای پروستات یا دیابت و مشکل اعصاب باشد. البته لازم به ذکر است که در کودکان تا سنین ۵ سالگی کاملا طبیعی است. اما پس از این سن نیاز به درمان دارد. برای درمان آن معمولا از درمانهای شناختی یا شرطی سازی با اجرای آلارمهای مختلف صورت میگیرد. در بزرگسالان زمانی که این اختلال با بیماری دیگری همراه باشد در ابتدا نیاز به درمان بیماریهای زمینهای میباشد.
بی اختیاری ادرار
- بی اختیاری استرسی (مثانه عصبی): این نوع بی اختیاری کاملا احساسی ذهنی است و در مواردی حتی مثانه خالی میباشد. یا حتی گاهی با اختلال تکرر ادرار همراه میشود. این اختلال ممکن است به علت جابجایی، مسافرت، یائسگی، زایمان، عفونت قارچی واژن یا مشکلات خود مثانه رخ دهد. در این صورت به درمانهای دارویی ، درمان های سرپایی مثل لیزر مونالیزا تاچ و تمرین برای افزایش حجم مثانه نیاز است.
- بی اختیاری اضطراری (مثانه تحریک پذیر): در این اختلال فرد با فعالیتهایی سنگین یا ساده دچار بیاختیاری میشود. گاهی این فعالیتها حتی شامل سرفه کردن، عطسه یا خندیدن هستند. غالبا این مشکل ناشی از اختلال دریچه مثانه است و با تمرینهای اصلاحی درمان پذیر میباشد. در صورت عدم پاسخ به درمان اصلاحی نیاز به جراحی ساده، لیزر مونالیزا تاچ یا تزریق بوتاکس میباشد.
- نوع دیگری از این بی اختیاری به علت افزایش سن است. که در واقع فرد توانایی دفع را از دست داده و مثانه پس از پر شدن سرازیر میشود. در این نوع سونداژ بیشتر از هر چیز دیگری به کار میآید.
علائم بی اختیاری ادرار مشکلات ادراری در زنان
ترشح کردن ادرار به هنگام:
- سرفه کردن
- خندیدن
- بلند کردن اشیا سنگین
- تقلا کردن و زور زدن
- تغییر وضعیت برای مسافرت، مهمانی و …
علائم بی اختیاری اضطراری
- نیاز فوری به ادرار کردن
- خروج مقدار زیادی ادرار به هنگام حوادث ناگهانی
- تکرر ادرار به ویژه در شبها
ادرار منقطع و قطره ای
این اختلال در عفونت ادراری و یا بزرگی پروستات در مردان پیش میآید. از دیگر دلایل آن میتوان به کاهش حجم مثانه در هنگام بروز مشکلات دیگر اشاره کرد. مواردی مانند: بیماریهای عصبی، مغزی، دیابت، انگلی، سل و … معمولا با رفع کردن عامل اصلی این اختلال به خودی خود حل میشود اما در صورت ادامه پیدا کردن باید اقدام به درمانهای دیگری مثل جراحی کرد.
بیماریهای مجاری ادراری مشکلات ادراری در زنان
- سیستیت (التهاب مثانه) بین بافتی : این بیماری که به آن IC نیز میگویند، همان طور که پیش از این اشاره شد بسیار نادر است. این بیماری متاسفانه به راحتی قابل تشخیص نیست و معمولا با هیچ نشانهای همراه نمیشود و همین باعث به تعویق افتادن تشخیص و روند درمان خواهد شد.این بیماری عمدتا در زنها و به ندرت در مردها دیده میشود. متاسفانه در بسیاری از موارد این مشکل با درد بسیاری همراه است که به راحتی به دارو و درمان میدان نمیدهد و گاهی نیاز به درمان توسط داروهای ترکیبی و روان درمانی پیدا خواهد شد.
- عفونت مجاری ادراری (اورتریت): دستگاه مجاری عبارت است از مثانه، کلیهها، حالبها و در انتها مجرای ادرار. این مشکل حاصل وجود باکتریها یا میکروبهایی در مجرای ادرار است که بر سیستم دفاعی این قسمت از بدن غلبه میکنند. غالبا این عفونتها به خودی خود خطرناک نیستند اما موجب بیماریهای خطرناکی مانند عفونت در سایر نواحی مثل کلیهها خواهند شد. از علائم آن میتوان به تکرر ادرار و احساس درد و سوزش در مثانه و یا در مجرای ادرار در زمان دفع اشاره کرد. ادرار کف آلود، وجود خون در ادرار یا بوی بسیار بد نیز از دیگر علائم آن است. معمولا درمان آن توسط داروهای آنتی باکتریال و آنتی بیوتیک انجام میشود.
- انسداد مثانه: در صورت مسدود شدن یکی از نواحی مسیر عادی ادرار انسداد رخ میدهد که میتواند کلی یا جزئی باشد. این اشکال به مرور سبب آسیب به کلیه، ایجاد سنگ و در نهایت عفونت شدید در مجاری ادراری میشود. علائم انسداد خروجی مثانه عبارتند از شکم درد، دشواری در دفع، تکرر ادرار، درد در هنگام دفع، فشار کم ادرار و جریان آهسته آن، قطع و وصل شدن جریان ادرار، بیاختیاری یا سرریزی، ترشح ادرار، شب ادراری
علائم سرطان مثانه عبارتند از :
- هماچوری
- درد یا سوزش در زمان دفع
- تکرر و قطع ادرار
- احساس نیاز اما عدم توانایی دفع
- کمر درد در نیمی از بدن
علائم ناشی از اختلال در مثانه یا مجاری ادراری:
- خون در ادرار
- درد در هنگام ادرار
- دشواری دفع ادرار
- تغییر در عادت های ادراری
- شکم درد
- احساس پر بردن در ناحیه مثانه به طور دائمی
- دشواری در هنگام خروج از مجاری
- تکرر ادرار
- وجود درد در هنگام دفع
- داشتن جریانی آهسته و کم فشار
- عفونت دستگاه ادراری
- مقطع بودن ادرار به این معنی که در جاری شدن جریان ادرار توقف ایجاد میشود و دوباره از سر گرفته میشود.
- بی اختیاری و سر ریزی
- تخلیه ناخواسته به مقدار خیلی ناچیز که بیشتر به ترشح شبیه است
- تقلا و زور زدن در هنگام ادرار
- مثانه پر کار
- شب ادراری یا دفع در زمان خواب به صورت ناخواسته
روشهای درمان اختلالات مثانه و مجاری ادراری
به طور کلی برای رفع اختلالات و بیماریهای مجاری ادراری ۴ روش موجود است:
- دارو: معمولا داروها جهت از بین بردن باکتریها یا میکروبها و آرام کردن انقباضهای غیر ارادی مثانه و بهبود عملکرد آن تجویز میشوند. این روش در اکثر اختلالها دخیل است و جزئی از درمان اولیه میباشد. داروهای مختلفی وجود دارد که ممکن است به صورت انفرادی یا ترکیبی برای بیمار تجویز شود. اما طول دوره بهبودی کاملا به تشخیص پزشک و نوع بیماری وابسته است.
- جراحی: در واقع با جراحی میتوان توانایی مثانه برای نگهداری ادرار را افزایش یا فشار داخل مثانه را کاهش داد. جراحی معمولا روی بیمارانی انجام میشود که مثانهای ناپایدار یا انقباضهای شدید و نامناسب دارند. همچنین این عمل جراحی میتواند در قالب تزریق بوتاکس برای زنان نیز باشد.
- باز آموزی و ورزش های کف لگن و کیگل: در این روش با برنامهای حاوی از تحریک الکتریکی (فیزیوتراپی) و درمانهای بیوفیدبک برای بازآموزی همراه است.
- لیزر مونالیزا تاچ: تکنولوژی لیزر مونالیزا تاچ با توجه به قابلیت تنظیم و تغییر فرکانس و شدت اشعه و راحت بودن پروسه ی درمان طی سالهای اخیر برای برطرف کردن طیف وسیعی از مشکلات زنان به کار گرفته شده و با نتیجه دهی عالی طرفداران زیادی پیدا کرده است، از جمله کاربردهای لیزر مونالیزا تاچ میتوان به از بین بردن عفونت های مثانه و مجاری ادراری و برطرف کردن تکرر و بی اختیاری ادرار اشاره کرد.
